Kanye West - My Beautiful Dark Twisted Fantasy

Kanye West My Beautiful Dark Twisted Fantasy (Roc-A-Fella, Def Jam, 2010)

Είναι λίγο εξωπραγματικό αυτό που συμβαίνει με το My Beautiful Dark Twisted Fantasy την τελευταία εβδομάδα. Παίρνει τον ένα διθύραμβο μετά τον άλλο, από πηγές πολύ διαφορετικές και ανομοιογενείς: Από το Pitchfork στο Rolling Stone και από το AbsolutePunk στη Village Voice, όλοι παραμιλούν. Οπότε ξύπνησε μέσα μου και εμένα ο μικρός αντιδραστικός. "Δεν μπορεί να αρέσει τόσο σε όλους!". Έτσι κι αλλιώς είχα αρχίσει να προδιατίθεμαι αρνητικά μετά την ψευτο-artistic ταινία που υποτίθεται ότι σκηνοθέτησε ο Kanye (Runaway). Οπότε του αντιστάθηκα, και μπορώ να πω ότι κατάφερα να μην ενθουσιαστώ με τα πρώτα ακούσματα. Αλλά σιγά-σιγά όλες οι άμυνες και οι αντιστάσεις άρχισαν να πέφτουν, και βρέθηκα να ακούω το δίσκο στο repeat, και όταν δεν τον άκουγα οι ρυθμοί και οι μελωδίες τριγύριζαν συνεχώς στο μυαλό μου. Το οριστικό κτύπημα ήρθε όταν αποφάσισα να τον ακούσω σε αντιπαράθεση με το Late Registration. Όχι μόνο άντεξε τη σύγκριση, αλλά μάλλον επικράτησε.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Το Dark Fantasy ανοίγει το δίσκο με μία κάπως too mellow εισαγωγή (κάπως έτσι περίμενα ότι θα είναι όλος ο δίσκος) και πάνω που πας να ξενερώσεις μπαίνει ένα κολασμένο wu-tang beat/sample, με την υπογραφή του RZA, που σε κολλάει στον τοίχο. 'I fantasized about this back in Chicago...' είναι οι πρώτοι στίχοι και απ' ό,τι φαίνεται η φαντασία του Kanye οργίαζε από τότε. Στη συνέχεια το Gorgeous, μαζί με τον Kid Cudi και τον Raekwon αντιστρέφει λίγο το κλίμα αντλώντας περισσότερο από τις τελευταίες δουλείες του, αλλά με πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Και σε πετάει κατευθείαν στο Power, το οποίο στην αρχή δεν με είχε ενθουσιάσει και ιδιαίτερα, αλλά πλέον αποκτάει άλλο χαρακτήρα μέσα στο δίσκο. Ο πολεμικός του ρυθμός υπερισχύει και ακόμα και το sample από τους King Crimson αποκτάει νόημα: ο δίσκος ολόκληρος είναι για τον σχιζοειδή άνθρωπο του σήμερα, με τον ίδιο τον Kanye να αποτελεί το λαμπερό παράδειγμα. Και τη σκυτάλη παίρνει ο Elton John με το πιανάτο ιντερλούδιο που οδηγεί στο All of the Lights: κατά μία έννοια η συνέχεια του Flashing Lights, είναι ίσως το πιο 'εμπορικό' κομμάτι του δίσκου, αλλά είναι τόσο καλό που δεν μπορείς να αντισταθείς. Και μετά έχουμε αυτό που είναι ίσως η κορυφαία στιγμή του δίσκου: ο Bon Iver τραγουδάει 'I shoot the lights out, hide til its bright out, just another lonely night, are you willing to sacrifice your life? και ξεκινάει το monster, ή αλλιώς το ποιο hardcore hip-hop που έχει ηχογραφήσει ο Kanye μέχρι τώρα: επί 6,5 λεπτά, ο Kanye, ο Jay-Z, o Rick Ross και η Nicki Minaj ανταγωνίζονται πάνω στο ίδιο επαναλαμβανόμενο beat . Και (παραδόξως?) ο νικητής είναι γένους θηλυκού. Mε μία απίστευτη ερμηνεία η Minaj ανατρέπει μέσα στο πιο τυπικό hip-hop κομμάτι του δίσκου ένα από τα βασικά στερεότυπα του είδους που το θέλει καθαρά αντρική υπόθεση (όπως λέει και η ίδια, για έναν τυπικό οπαδό του hip hop, το μόνο χειρότερο από έναν θηλυκό mc είναι ένας gay mc...). To So Appalled συνεχίζει σε παρόμοιο ύφος, άλλο ένα hip-hop anthem, χρησιμοποιεί κι αυτό 'παραδοσιακά' μέσα για τα μετατρέψει τελικά και να τα επεκτείνει σε νέες περιοχές. Το Devil in a new Dress που έρχεται μετά είναι σαν να έχει βγει μέσα από το College Dropout, με το vintage soul sample και τον Kanye να κλείνει το μάτι με νόημα στο παρελθόν του. Και έτσι φτάνουμε αισίως στο 9λεπτο Runaway, το οποίο έχει προφανώς κομβικό χαρακτήρα στο δίσκο και με τη σχεδόν επική μορφή που παίρνει συμπυκνώνει κατά μία έννοια το όραμα του δημιουργού του. Στη συνέχεια το Hell of a Life βασίζεται πάνω σε ένα ηλεκτρικό riff με τον Kanye να μας εξιστορεί το πως ερωτεύτηκε μία πορνοστάρ. Και όταν μπαίνει το ρεφρέν σου παίρνει μερικά δευτερόλεπτα για να συνειδητοποιήσεις ότι τραγουδάει πάνω στη βασική μελωδία του iron man, και αρκετά περισσότερα δευτερόλεπτα μέχρι να αποδεχτείς ότι τελικά δεν είναι και τόσο κακή ιδέα... Το Blame Game ακολουθεί, χωρίς να είναι άσκημο είναι ίσως το μόνο αδιάφορο κομμάτι. Εξάλλου ακολουθεί το Lost in the World όπου το Woods του Bon Iver από μοναχικό ύμνο μετατρέπεται σε dance δυναμίτη. Και για το τέλος, έτσι όπως η χρονιά άνοιξε μουσικά με τον Gil Scott Heron να σαμπλάρει το Flashing Lights, κλείνει με τον Kanye να ανταποδίδει με το Who will survive in America σαμπλάροντας το comment #1.
Όλα αυτά μπορείς να τα δεις σε τρία επίπεδα. Το πρώτο είναι το τοπικό: Το κομμάτια και η λεπτομέρειά τους, είναι τόσο δουλεμένα, που η κάθε νότα, το κάθε beat υπάρχει εκεί που βρίσκετε εξυπηρετώντας κάποιο συγκεκριμένο λόγο. Όλη αυτή η λεπτομέρεια αποκαλύπτεται σιγά σιγά σε layers. Beats, samples, spoken words, έγχορδα, κιθάρες, ήχοι, οι φωνές των ερμηνευτών, πιάνο, και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει το μυαλό σου πλέκονται μεταξύ τους με τόση μαεστρία που υπερβαίνει κάθε προηγούμενο, σχεδόν δεν μπορεί να το συλλάβει το μυαλό σου πως όλα αυτά χώρεσαν και ενώθηκαν για να δώσουν ένα ενιαίο αποτέλεσμα.
Το δεύτερο επίπεδο έχει να κάνει με το πως το δίσκος τοποθετείτε σε σχέση με το που βρίσκεται τώρα το hip hop και την ιστορία του. Έτσι κι αλλιώς ο Kanye δεν ήταν ποτέ ο καλύτερος mc. Η προσφορά του όμως ήταν ότι μπόρεσε μέχρι τώρα να επεκτείνει με κάθε δουλειά του τα όρια του hip hop, και ταυτόχρονα να τα κατοχυρώσει ως κεκτημένα μέσω της εμπορικής επιτυχίας του. Αυτό ακριβώς κάνει και τώρα, μόνο που η 'επέκταση' μοιάζει να γίνεται μαζικά, προς όλες τις κατευθύνσεις, εμφανίζοντας ορίζοντες και προοπτικές.
Και το τρίτο επίπεδο είναι να δεις το δίσκο συνολικά, στα πλαίσια της γενικότερης pop κουλτούρας του σήμερα. Και ακόμα και εκεί, ο δίσκος είναι ορόσημο. Για την ακρίβεια η σύλληψη και η εκτέλεσή του είχε αυτόν ακριβώς το στόχο: να γίνει ορόσημο, σχεδόν με το ζόρι. Ο δίσκος δεν προέκυψε έτσι, προφανώς σχεδιάστηκε. Και από αυτή την άποψη έχει αρκετά κοινά με το Suburbs των Arcade Fire. O Kanye, όπως και οι Καναδοί, προσπάθησαν να φτιάξουν ένα δίσκο που θα είναι 'larger than life'. Δεν κάθισαν στο studio, έγραψαν και ηχογράφησαν αυτό που τους έβγαινε εκείνη την περίοδο, και μετά ξαφνικά συνειδητοποίησαν ότι αυτό μπορούσε να αποκτήσει έναν τέτοιο 'οικουμενικό' χαρακτήρα. Και οι δύο προσπάθησαν συνειδητά να φτιάξουν ένα δίσκο που θα μπορούσε να αποκτήσει συμβολικό χαρακτήρα, στον οποίο ο κόσμος θα αναφέρετε από εκεί και πέρα ως ορόσημο. Η διαφορά είναι ότι ο Kanye διαθέτει τον εγωισμό και τη μεγαλομανία που χρειάζεται για να φέρει σε πέρας κάτι τέτοιο. Έτσι, το ίδιο ακριβώς στοιχείο που με εκνευρίζει στο Suburbs, είναι αυτό που εξυψώνει αυτήν την κυκλοφορία. Προσωπικά, θα συνεχίσω να προτιμώ δίσκους που προκύπτουν μέσα από πιο φυσικές διαδικασίες και δεν εξυπηρετούν τέτοιου είδους 'μεγάλες ιδέες'. Αλλά από την άλλη, αν έχουμε να κάνουμε με κάτι τόσο εντυπωσιακό, μάλλον θα υποκύπτω...

9.5

Those will burn: Dark Fantasy, Monster, So Appalled,